Τι είναι ένα Qanat, και πού βρίσκονται;

Αρχαία κατασκευή υδροφορέα

Ένα Qanat (μερικές φορές αναφέρεται ως karez στα τουρκικά, ή kārīz ή kārēz) μεταφράζεται ως "κανάλι". Τα Qanats είναι υπόγειες κατασκευές που χρησιμοποιούνται για τη συλλογή υπογείων υδάτων και τη διοχέτευσή τους στην επιφάνεια. Τα Qanats είναι παραδοσιακά πιο κοινά στις ορεινές περιοχές της Κεντρικής Ασίας και του Καυκάσου. Το νερό από τα Qanats χρησιμοποιήθηκε για την παροχή νερού και την άρδευση. Ένα Qanat αποτελείται από ένα ή περισσότερα κανάλια αποστράγγισης ύψους 1 έως 1, 4 μέτρων και πλάτους από 0, 5 έως 0, 6 μέτρα, με πλακόστρωτα τοιχώματα που έχουν στρωθεί μέσα στον υδροφόρο ορίζοντα. Τα κάθετα φρεάτια αερισμού, τα οποία επίσης χρησίμευσαν για την πρόσβαση από κατασκευαστές και επισκευαστές qanat, συνδέονταν με αποβάθρες αποστράγγισης που οδηγούσαν στο κανάλι αποστράγγισης. Τα μήκη των γκαλερί Qanat θα μπορούσαν να φτάσουν μέχρι και αρκετά χιλιόμετρα. Στα τέλη του 17ου και στις αρχές του 18ου αιώνα, ο Γάλλος και Βρετανός εξερευνητής Jean Chardin έγραψε ότι οι Ιρανοί δεν ήταν μόνο σε θέση να εντοπίσουν με ακρίβεια το νερό στους πρόποδες των λόφων, αλλά και να μετακινήσουν το νερό σε αποστάσεις μέχρι 60 χιλιόμετρα, περισσότερο.

Το πρώτο υπόγειο "Σωλήνες"

Στην αρχή της Πρώτης χιλιετίας π.Χ., οι μικρές ομάδες των φυλών άρχισαν σταδιακά να μετακινούνται στο Ιρανικό Οροπέδιο, όπου μειώθηκε η βροχή σε σύγκριση με τις περιοχές από τις οποίες προέρχονταν. Οι φυλές ήταν εξοικειωμένες με τις δεξιότητες καλλιέργειας γης που έγιναν δυνατές με την παρουσία μιας πληθώρας ποταμών και ρευμάτων, οπότε έπρεπε να αναζητήσουν πρόσβαση στα υπόγεια ύδατα. Στο έδαφος του Ιρανικού Οροπεδίου, οι ξηρές εποχές ήταν πιο κανονικές και σοβαρές και, γενικά, οι περισσότερες από τις ετήσιες βροχοπτώσεις, τόσο πενιχρές όσο ήταν, δημιουργήθηκαν κατά την περίοδο από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο. Οι αρχαίοι αγρότες προσπάθησαν να σκάψουν κανάλια σε περιοχές με εποχιακές εμφανίσεις νερού, αλλά στα καλοκαιρινά κανάλια αποξηράνθηκαν. Οι αρχαίοι αγρότες στην περιοχή είχαν παρατηρήσει ότι η ροή του νερού που είχε συσσωρευτεί στις σήραγγες των ανθρακωρύχων δεν είχε αποξηρανθεί. Οι αγρότες έκαναν μια συμφωνία με τους ανθρακωρύχους που αναζητούσαν χαλκό, τους αναθέτοντας την κατασκευή αρκετών σηράγγων. Ήθελαν να δουν αν το νερό που λαμβανόταν από διαφορετικά μέρη και τέθηκε σε ένα ρεύμα θα ήταν αρκετό για άρδευση. Οι αρχαίοι Ιρανοί αγρότες χρησιμοποίησαν το νερό, το οποίο απέσυρε τους ανθρακωρύχους από το να πάρουν χαλκό, και έτσι καθιέρωσε το βασικό σύστημα υπόγειων αγωγών ύδατος για άρδευση των γεωργικών τους εκτάσεων σε αυτά τα ζεστά, ξηρά κλίματα. Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές ανασκαφές, η καινοτομία έλαβε χώρα στα βορειοδυτικά του σημερινού Ιράν, κοντά στα σύνορα με την σημερινή Τουρκία.

Ένα ικανό σκάφος

Το κτίριο του Qanat χρησιμοποιήθηκε για να παραδοθεί από τον πατέρα στον γιο και απαιτούσε μια λεπτομερή κατανόηση της υποεπιφανειακής γεωλογίας και της μηχανικής. Μία από τις πιο σημαντικές προϋποθέσεις για τη δημιουργία ενός Qanat ήταν η τήρηση της κλίσης (γωνίας) του Qanat στις αποβάθρες αποστράγγισης του. Πολύ μικρή γωνία δεν θα επιτρέψει τη ροή ρεύματος και πολύ απότομη γωνία θα οδηγούσε σε υπερβολική διάβρωση και καταστροφή υπόγειων αγωγών. Κατά μέσο όρο, ένα μέτρο σωστά κατασκευασμένων στοών αποχέτευσης δίδει 0, 3 έως 0, 6 λίτρα νερού ανά δευτερόλεπτο.

Υπήρξε ένα βιβλίο που γράφτηκε από τον περσικό και ιρακινό μαθηματικό και μηχανικό Karaji το 1010 που διηγείται την ιστορία της μηχανικής των υπογείων υδάτων. Σε αυτό το βιβλίο, με τίτλο "Εξόρυξη κρυμμένων υδάτων", αναπτύχθηκαν οι τεχνικές λεπτομέρειες κατασκευής και επισκευής αυτών των Qanats καθώς και μέθοδοι για την ανίχνευση υπογείων υδάτινων γκαλερί και υπολογισμούς επιπέδων κλίσης. Την ίδια περίοδο, ο αριθμός και ο αντίκτυπος του Qanats ήταν τόσο σημαντικός, ώστε οι αρχές της περιοχής εισήγαγαν νομικές ρυθμίσεις που τους αφορούσαν. Αν και οι αρχαίοι Ιρανοί θεωρήθηκαν οι αξεπέραστοι οικοδόμοι των Qanats, η γνώση της κίνησης των υπόγειων υδάτων εξαπλώθηκε γρήγορα από εκεί στην Κεντρική Ασία και στον Νότιο Καύκασο (Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν και στη συνέχεια στην Αραβική Χερσόνησο (Σαουδική Αραβία, Ομάν και Ηνωμένες Πολιτείες Τα Αραβικά Εμιράτα και ακόμη και η Βόρεια Αφρική (Αίγυπτος, Τυνησία, Μαρόκο).

Πάρα πολύ παλιά!

Βρετανοί ερευνητές πιστεύουν ότι η κατασκευή υπογείων υδάτινων γραμμών χρονολογείται από δύο διαφορετικές περιόδους. Τα αληθινά qanats κατασκευάστηκαν αρχικά στην Περσία και στη συνέχεια οι Ρωμαίοι έχτισαν ένα είδος παρόμοιων συστημάτων ύδρευσης αφού επηρεάστηκαν από τις καινοτομίες της Μέσης Ανατολής κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής τους στην Αίγυπτο (από το 30 π.Χ. έως το 395 μ.Χ.).

Τα απομεινάρια των συστημάτων άρδευσης στην περιοχή κατασκευής φραγμάτων δεξαμενών του Seymareh, που βρέθηκαν το 2014, σύμφωνα με εκτιμήσεις ιρανικών αρχαιολόγων, χρονολογούνται από την τέταρτη χιλιετία π.Χ. Εάν επιβεβαιωθεί, θα δώσει μια απάντηση στην ερώτηση για το πότε προέκυψε η τεχνολογία qanat. Εάν αυτές οι ημερομηνίες στο Seymareh αποδεικνύονται, θα υποδηλώσει ότι τα πρώτα qanats δεν ήρθαν να είναι στην αρχή της 1ης χιλιετίας π.Χ., αλλά αντ 'αυτού μόλις από 2.000 χρόνια πριν!