Πρωθυπουργοί του Ιράκ
Η θέση του Πρωθυπουργού του Ιράκ διαμορφώθηκε στις 11 Νοεμβρίου 1920, όταν το Βασίλειο του Ιράκ, το οποίο διήρκεσε από τότε μέχρι το 1958, δημιουργήθηκε υπό τη βρετανική διοίκηση ως προτεκτοράτο του Ηνωμένου Βασιλείου Βρετανίας. Το Ιράκ έπεσε στα βρετανικά χέρια μετά τον Παγκόσμιο Πόλεμο με την ήττα και την επακόλουθη πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία είχε προηγουμένως την ιρακινή περιοχή. Το 1932, το Βασίλειο του Ιράκ έγινε μια πλήρως κυρίαρχη χώρα, χωρίς να είναι υπό τη διοίκηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Στη συνέχεια, το Βασίλειο του Ιράκ ανατράπηκε στο πραξικόπημα του 1958 που ονομάζεται επανάσταση του 14 Ιουλίου. Αυτό οδήγησε στην ίδρυση της Δημοκρατίας του Ιράκ και ξεκίνησε κατάλογος πρωθυπουργών στη δημοκρατία, την ιρακινή κυριαρχία του Συμβουλίου μετά από την εισβολή των ΗΠΑ και την ανατροπή της κυβέρνησης υπό τον Σαντάμ Χουσεΐν (1937-2006) τρέχουσα Δημοκρατία του Ιράκ. Από τη μετάβαση μεταξύ της μεταβατικής κυβέρνησης και της πρώτης μόνιμης κυβέρνησης της χώρας μετά τις γενικές εκλογές του Δεκεμβρίου 2005, οι δύο πρωθυπουργοί είναι οι Νούρι Αλ Μαλίκι και Χάιντερ αλ-Αμπάντι.
Πρωθυπουργοί του Ιράκ
Abd al-Karim Qasim
Ο Abd al-Karim Qasim (1914-1963) ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός της Δημοκρατίας του Ιράκ. Ήταν ιρακινός εθνικιστής και ταξίαρχος στον ιρακινό στρατό που οδήγησε την Επανάσταση στις 14 Ιουλίου, η οποία ανέτρεψε τη μοναρχία του Ιράκ. Άρχισε σχεδόν αμέσως την εξουσία μετά το πραξικόπημα και έγινε πρωθυπουργός της χώρας. Κατά τη διάρκεια της θητείας του πρωθυπουργού, άρχισε την απαγόρευση του Κομμουνιστικού Κόμματος του Ιράκ και ξόδεψε πολύ χρόνο προσπαθώντας να εξισορροπήσει ευγενικά τους νικητές των δεξιών, εθνικιστών, παναραβών, κούρδων και κομμουνιστών. Ο Qasim κατέσχεσε επίσης το 99% της γης από την βρετανική ιρακινή εταιρεία πετρελαίου και εποπτεύει την ανακατανομή αυτής της γης στους φτωχούς, τη μεσαία τάξη και τους αγρότες. Είχε επίσης το σύνταγμα ξαναγραφεί για να ενθαρρύνει περαιτέρω τις γυναίκες που συμμετέχουν περισσότερο στην ιρακινή κοινωνία.
Σαντάμ Χουσεΐν
Ο Σαντάμ Χουσεΐν (1937-2006) ήταν διπλωματούχος πρωθυπουργός του Ιράκ, αλλά και ο πρόεδρός του κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης βασιλείας του ως δικτάτορα που κυβερνούσε το Ιράκ για δεκαετίες. Ο Σαντάμ ανέλαβε την εξουσία ως μέλος του Κόμματος Ba'ath τα επόμενα χρόνια μετά την Επανάσταση του Ραμαζανίου ως αντιπρόεδρος και ισχυρός πρόεδρος και πρωθυπουργός Αχμέτ Χασάν αλ-Μπακρ (1914-1982) που είχε βοηθήσει στην ηγεσία της επανάστασης. Καθώς ο Al-Bakr έγινε ασθενέστερος και άρρωστος στα τέλη της δεκαετίας του 1970, ο Σαντάμ ανέλαβε σημαντικότερο ρόλο στην κυβέρνηση, με αποκορύφωμα την αποχώρηση του al-Bakr τον Ιούλιο του 1979 και την ανάληψη της προεδρίας από τον Σαντάμ. Ο Σαντάμ ήταν πρόεδρος της χώρας από το σημείο αυτό μέχρι να ανατραπεί κατά τη διάρκεια της αμερικανικής εισβολής και του πρωθυπουργού όλη αυτή την περίοδο, εκτός από μια σύντομη περίοδο από το 1991 έως το 1994. Κατά τη διάρκεια του χρόνου του ως ηγέτη της χώρας, ο Σαντάμ ανέπτυξε μια λατρεία προσωπικότητας γύρω ο ίδιος που διαπέρασε τη χώρα.
Νουρί αλ Μαλίκι
Ο Νούρι αλ Μαλίκι ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός της νέας Δημοκρατίας του Ιράκ μετά την αμερικανική εισβολή, την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν και τη μετάβαση από την μεταβατική κυβέρνηση που ακολούθησε σε μόνιμη κυβέρνηση. Ορκίστηκε τον πρωθυπουργό τον Μάιο του 2006. Στην αρχή της θητείας του ως πρωθυπουργός εργάστηκε για την καταστολή των ανταρτών, είχε μια αμφιλεγόμενη σχέση με τον Τύπο και υπέγραψε το διάταγμα θανατικής ποινής για να εκτελέσει τον Σαντάμ Χουσεΐν. Επίσης, πέρασε σχεδόν όλο τον όρο του, προσπαθώντας να εξισορροπήσει τις απαιτήσεις και τις ανησυχίες των σουνιτών, των σιτιών και των κουρδικών φατριών εντός του Ιράκ. Επίσης διεξήγαγε διαπραγματεύσεις και επέβλεψε την ενδεχόμενη απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη χώρα με τη συμφωνία του 2008 για το καθεστώς των δυνάμεων μεταξύ ΗΠΑ και Ιράκ. Η διοίκησή του χρησιμοποίησε επίσης έσοδα από πετρέλαιο για να δαπανήσει για την ενέργεια και τη γεωργία, καθώς και την ανοικοδόμηση. Προς το τέλος της εποχής του ως πρωθυπουργός, ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος του Ιράκ με την άνοδο του ISIS στο βορειοδυτικό Ιράκ. Με την κυβέρνησή του να κάνει κακή σε αυτή τη σύγκρουση, μαζί με άλλα θέματα, ο Πρόεδρος Fuad Masum αποφάσισε να ορίσει τον Haidar al-Abadi να αναλάβει τη θέση. Ωστόσο, ο Αλ Μαλίκι εξακολουθούσε να ασκεί την εξουσία και μάλιστα παρέπεμψε το θέμα στο ομοσπονδιακό δικαστήριο, αλλά μέχρι τον Αύγουστο του 2014 παραιτήθηκε από τις εθνικές και διεθνείς πιέσεις.
Διορισμός και ρόλοι του πρωθυπουργού του Ιράκ
Ο πρωθυπουργός του Ιράκ είναι ο επικεφαλής της κυβέρνησης της χώρας και, σύμφωνα με το πιο πρόσφατο σύνταγμα που εγκρίθηκε το 2005, ο πρωθυπουργός είναι επίσης η εξέχουσα εκτελεστική εξουσία στη χώρα. Ο πρωθυπουργός ονομάζεται από το Συμβούλιο Προεδρίας του Ιράκ, οι οποίοι εκλέγονται από το Συμβούλιο των Αντιπροσώπων, το οποίο είναι ο μονοκομματικός νομοθέτης της χώρας και εκλέγεται από τον λαό. Κατά κανόνα, το Συμβούλιο Προεδρίας του Ιράκ πρέπει να καταλήξει σε συμφωνία για έναν υποψήφιο για πρωθυπουργό σε δύο εβδομάδες και εάν δεν μπορούν στη συνέχεια να επιβαρυνθούν με την υποχρέωση αυτή στην Εθνοσυνέλευση. Εάν συμβεί αυτό τότε το Συμβούλιο των Αντιπροσώπων πρέπει να επιβεβαιώσει την υποψηφιότητα των Εθνικών Συνελεύσεων με απόλυτη πλειοψηφία. Μόλις ο πρωθυπουργός έχει επιλεγεί, έχουν ένα μήνα για να διορίσουν ένα Συμβούλιο Υπουργών και αν δεν μπορέσουν τότε να αρχίσει ξανά η αναζήτηση του πρωθυπουργού. Ο πρωθυπουργός δεν έχει όρια και διαμένει στο δημοκρατικό παλάτι στην πρωτεύουσα, τη Βαγδάτη.
Πρωθυπουργοί του Ιράκ
| Πρωθυπουργοί της Δημοκρατίας του Ιράκ | Λέξη (-ες) στο Office |
|---|---|
| Abd al-Karim Qasim | 1958-1963 |
| Αχμέτ Χασάν αλ-Μπακρ | 1963; 1968-1979 |
| Tahir Yahya | 1963-1965; 1967-1968 |
| Arif Abd ar-Razzaq | 1, 965 |
| Abd ar-Rahman al-Bazzaz | 1965-1966 |
| Naji Talib | 1966-1967 |
| Αμπντουλ Ραχμάν Αρίφ | 1, 967 |
| Abd ar-Razzaq an-Naif | 1, 968 |
| Σαντάμ Χουσεΐν | 1979-1991; 1994-2003 |
| Σα'ντουμ Χαμάντι | 1, 991 |
| Μοχάμαντ Χάμζα αλ Ζουμπαϊντί | 1991-1993 |
| Αχμάντ Χουσεϊν Χουντγουίρ ως Σαμαρράι | 1993-1994 |
| Mohammad Bahr al-Ulloum | Ιούλιο του 2003. Μαρτίου 2004 |
| Ιμπραήμ αλ-Γιαάφρι | Αύγουστος 2003. 2005-2006 |
| Αχμέτ αλ-Χαλάμπι | Σεπτέμβριο του 2003 |
| Αϊάντ Αλάουι | Οκτωβρίου 2003 · 2004-2005 |
| Τζαλάλ Ταλαμπάνι | Νοέμβριος 2003 |
| Αμπντούλ Αζίζ αλ-Χακίμ | Δεκεμβρίου 2003 |
| Αντνάν αλ Παχάτσι | Ιανουαρίου 2004 |
| Mohsen Abdel Hamid | Φεβρουαρίου 2004 |
| Μασούντ Μπαρζάνι | Απριλίου 2004 |
| Ezzedine Salim | Μαΐου 2004 |
| Γκάζι Μασάλ Άιϊλ αλ-Γιαβέρ | Μαΐου 2004 |
| Νουρί αλ Μαλίκι | 2006-2014 |
| Χαϊντερ αλ-Αμπάντι (Εμπρός) | 2014-2018 |
| Άντιλ Αμπντούλ-Μαχντί | 2018- |
