Γιατί το Ιράκ εισχώρησε στο Κουβέιτ το 1990;

Η εισβολή του Κουβέιτ ξεκίνησε στις 2 Αυγούστου 1990 όταν το ελεγχόμενο από το Ba'athist Ιράκ έφερε στρατεύματα στο Εμιράτο του Κουβέιτ. Δύο ημέρες μετά την έναρξη της ιρακινής κατοχής, οι Κουβέιτ ένοπλες δυνάμεις νικήθηκαν και ο Σαντάμ Χουσεΐν, ο τότε πρόεδρος του Ιράκ, κήρυξε το Κουβέιτ ως την 19η επαρχία του Ιράκ. Η σύγκρουση διήρκεσε επτά μήνες.

Σχέσεις Ιράκ-Κουβέιτ πριν από την εισβολή

Το Κουβέιτ έγινε ανεξάρτητο έθνος το 1961, κίνηση που η ιρακινή κυβέρνηση δεν υποστήριξε. Η χώρα ισχυρίστηκε ότι το Κουβέιτ είχε δημιουργηθεί από τον βρετανικό ιμπεριαλισμό και ότι ήταν πράγματι μια επέκταση του Ιράκ. Από την ανεξαρτησία του Κουβέιτ, το Ιράκ είχε δοκιμάσει πολλές φορές να διεκδικήσει το έθνος ως ιρακινό έδαφος. Ο Αραβικός Σύνδεσμος εμπόδισε την εισβολή το 1961, ωστόσο, το 1973, το Ιράκ κατέλαβε μια περιοχή κατά μήκος των συνόρων μεταξύ των δύο χωρών. Η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας αντιτάχθηκε στην εισβολή και οι ιρακινές δυνάμεις τελικά αποσύρθηκαν.

Μεταξύ του 1980 και του 1988, το Ιράκ βρέθηκε σε πόλεμο με το Ιράν. Για τα δύο πρώτα χρόνια του πολέμου Ιράν-Ιράκ, το Κουβέιτ ήταν ένας ουδέτερος παρευρισκόμενος. Αυτό ήταν μέχρι ο φόβος ότι η Ιρανική Επανάσταση θα κινηθούσε εντός των συνόρων της ανάγκασε τη χώρα να πάρει τις πλευρές. Από το 1982 έως το 1983, το Κουβέιτ παρείχε οικονομική στήριξη στο Ιράκ, παρά τις βίαιες αντιποίνων από τις ιρανικές δυνάμεις. Στο τέλος, οι οικονομικές συνεισφορές της χώρας ανήλθαν σε περίπου 14 δισεκατομμύρια δολάρια. Όταν καταστράφηκε η Βασόρα, ένα σημαντικό λιμάνι στο Ιράκ, το Κουβέιτ παρείχε επίσης πρόσβαση σε λιμάνια.

Στο τέλος του πολέμου Ιράν-Ιράκ, το Ιράκ δεν μπόρεσε να αποπληρώσει το Κουβέιτ και ζήτησε συγχώρεση δανείου. Η χώρα ισχυρίστηκε ότι ο πόλεμος επωφελήθηκε επίσης από το Κουβέιτ. Η κυβέρνηση του Κουβέιτ δεν ήταν πρόθυμη να συγχωρήσει το δάνειο. Οι ηγέτες και των δύο χωρών συναντήθηκαν επανειλημμένα κατά τη διάρκεια του 1989, χωρίς όμως να καταλήξουν σε συμφωνία. Οι σχέσεις Ιράκ-Κουβέιτ έγιναν ακόμα πιο έντονες.

Ισχυρισμοί που οδηγούν μέχρι την εισβολή

Μετά το τέλος του πολέμου Ιράν-Ιράκ, ο υπουργός πετρελαίου του Ιράκ πρότεινε την αύξηση των τιμών του πετρελαίου ως μέσο αποπληρωμής της χρηματοδότησης του πολέμου. Την ίδια εποχή, το Κουβέιτ αύξησε την παραγωγή πετρελαίου. Με την άφθονη προσφορά πετρελαίου στην αγορά, η τιμή του πετρελαίου από το Ιράκ δεν θα μπορούσε να αυξηθεί. Κατά συνέπεια, η οικονομία του Ιράκ συνέχισε να υποφέρει. Το Ιράκ εξέφρασε την άρνηση του Κουβέιτ να μειώσει την παραγωγή πετρελαίου του ως επίθεση.

Αυτή η κατηγορία της επιθετικότητας ακολουθήθηκε από τον ισχυρισμό ότι το Κουβέιτ ήταν γεώτρηση για πετρέλαιο στον τομέα της Rumaila στο Ιράκ. Το Ιράκ επέμεινε ότι το Κουβέιτ είχε αναπτύξει προηγμένη τεχνική γεώτρησης, ικανή να ρίξει κλίση. Σύμφωνα με ιρακινούς αξιωματούχους, η χρησιμοποίηση της πλατφόρμας από το Κουβέιτ επέτρεψε στη χώρα να κλέψει πάνω από 2, 4 δισεκατομμύρια δολάρια σε πετρέλαιο. Το 1989, το Ιράκ απαίτησε την εξόφληση του χαμένου πετρελαίου. Μέχρι τον Ιούλιο του 1990, το Κουβέιτ κατέληξε σε συμφωνία με τον Οργανισμό των χωρών εξαγωγής πετρελαίου (ΟΠΕΚ). Το Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα συμφώνησαν να μειώσουν την παραγωγή πετρελαίου σε 1, 5 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως.

Η εισβολή

Παρά τη συμφωνία για μείωση της παραγωγής πετρελαίου, οι εντάσεις μεταξύ των χωρών παρέμειναν υψηλές. Τα ιρακινά στρατεύματα βρίσκονταν ήδη στα σύνορα. Στις 2 π.μ. στις 2 Αυγούστου 1990, οι Ιρακινές δυνάμεις εισέβαλαν στο Κουβέιτ. Σε λίγες μόνο ώρες, κυβερνητικοί ηγέτες του Κουβέιτ αναζητούσαν καταφύγιο στη Σαουδική Αραβία, το Ιράκ απέκτησε τον έλεγχο της πόλης του Κουβέιτ και δημιουργήθηκε προσωρινή ιρακινή κυβέρνηση. Αυτή η στρατιωτική κίνηση έδωσε στο Ιράκ έλεγχο του 20% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου. Επιπλέον, το Ιράκ είχε τώρα πρόσβαση σε μια ευρύτερη περιοχή κατά μήκος του Περσικού Κόλπου.

Κατά τη διάρκεια της ιρακινής κατοχής του Κουβέιτ, οι άμαχοι σχημάτισαν ένα ένοπλο κίνημα αντίστασης. Αυτά τα άτομα κρατήθηκαν, βασανίστηκαν και σκοτώθηκαν. Ορισμένες εκτιμήσεις δείχνουν ότι περίπου 1.000 πολίτες του Κουβέιτ σκοτώθηκαν. Περίπου 400.000 πολίτες του Κουβέιτ, το ήμισυ του πληθυσμού, εγκατέλειψαν τη χώρα. Τους ενώθηκαν χιλιάδες αλλοδαποί κάτοικοι. Η ινδική κυβέρνηση, για παράδειγμα, ξεκίνησε μια μεγάλης κλίμακας εκκένωση για την απομάκρυνση περισσότερων από 170.000 ινδών υπηκόων μέσω 488 πτήσεων κατά τη διάρκεια περιόδου 2 μηνών. Η κυβέρνηση του Ιράκ οδήγησε επίσης σε εκστρατείες λεηλασίας σε όλο το Κουβέιτ, κλέβοντας μεγάλο μέρος του πλούτου της.

Διεθνής ανταπόκριση

Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (ΣΑΗΕ) αντιτάχθηκε αμέσως στην εισβολή και διέταξε το Ιράκ να αποσύρει τα στρατεύματά του. Το Ιράκ αγνόησε τη ζήτηση. Τέσσερις ημέρες αργότερα, στις 6 Αυγούστου 1990, το ΣΑΗΕ εξέδωσε απαγόρευση διεθνούς εμπορίου με το Ιράκ. Η ιρακινή κυβέρνηση παρέμεινε αφαίρετη και μέχρι τις 9 Αυγούστου άρχισαν να αναπτύσσονται αμερικανικές δυνάμεις στον Περσικό Κόλπο. Ο Σαντάμ Χουσεΐν απάντησε αυξάνοντας τα στρατεύματα στο Κουβέιτ σε 300.000.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών καθόρισε μια προθεσμία για την απόσυρση των στρατευμάτων στις 29 Νοεμβρίου. Το ψήφισμα εγκρίθηκε με τη χρήση βίας κατά του Ιράκ εάν δεν κατάργησε στρατεύματα μέχρι τις 15 Ιανουαρίου 1991.

Λειτουργία Θύελλα στην Έρημο

Στις 16 Ιανουαρίου 1991, ένας διεθνής συνασπισμός, που προήλθε πρωτίστως από αμερικανικές δυνάμεις, άρχισε να εκτοξεύει αεριωθούμενα αεροπλάνα στη Βαγδάτη του Ιράκ. Τις επόμενες έξι εβδομάδες, δυνάμεις από 32 χώρες συνέχισαν τις αεροπορικές επιθέσεις εναντίον του Ιράκ. Ο ιρακινός στρατός δεν μπόρεσε να αμυνθεί. Ο Χουσεΐν απάντησε με την εκτόξευση ορισμένων πυραύλων στο Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία. Μια επιτόπια εισβολή ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου. Μια μέρα, οι συμμαχικές δυνάμεις νίκησαν την πλειοψηφία των ιρακινών δυνάμεων, κατείχαν περίπου 10.000 ιρακινά στρατεύματα ως φυλακισμένους και εγκαθίδρυσαν αεροπορική βάση των ΗΠΑ εντός της χώρας. Τέσσερις ημέρες αργότερα, το Ιράκ απομάκρυνε την παρουσία του στο Κουβέιτ και ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους κήρυξε κατάπαυση του πυρός.

Η συνέχεια

Στις 15 Μαρτίου, ο Εμίρ του Κουβέιτ επέστρεψε στη χώρα αφού πέρασε ολόκληρη την εξόριστη κατοχή. Το ΣΑΗΕ ενέκρινε ψήφισμα στις 3 Απριλίου προκειμένου να τεθεί επίσημα τέλος στη σύγκρουση. Το ψήφισμα απομάκρυνε κάποιες οικονομικές κυρώσεις για τη χώρα, αλλά άφησε την απαγόρευση των πωλήσεων πετρελαίου, απαιτώντας από τον Χουσεΐν να καταστρέψει τα όπλα μαζικής καταστροφής της χώρας με την παρατήρηση του ΟΗΕ. Ο Χουσεΐν αποδέχτηκε τους όρους του ψηφίσματος τρεις μέρες αργότερα, αν και συνέχισε να παραβιάζει τους όρους του αργότερα.

Πολλές ζωές χάθηκαν κατά τη διάρκεια της εισβολής του Κουβέιτ και της Λειτουργίας Θύελλα στην Έρημο. Συνολικά, σκοτώθηκαν 148 αμερικανικά στρατεύματα, 100 συμμαχικά στρατεύματα και περίπου 25.000 ιρακινά στρατεύματα. Επιπλέον, 457 αμερικανικά στρατεύματα και 75.000 ιρακινά στρατεύματα τραυματίστηκαν. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι 100.000 Ιρακινοί πολίτες πέθαναν κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Desert Storm. Όσοι Κουβέιτς δεν μπορούσαν να εγκαταλείψουν τη χώρα φέρονται ότι υπέφεραν από παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από ιρακινούς αξιωματούχους. Η εισβολή εξακολουθεί να επηρεάζει αρνητικά την υγεία του πληθυσμού.

Τον Δεκέμβριο του 2002, ο Σαντάμ Χουσεΐν ζήτησε επίσημα συγγνώμη για την εισβολή του Κουβέιτ. Ο Ali Abdullah Saleh, ηγέτης της Υεμένης που υποστήριξε την εισβολή, ζήτησε επίσης συγγνώμη το 2004. Οι ΗΠΑ έχουν διατηρήσει στρατιωτική παρουσία στο Κουβέιτ. Κάποιοι πιστεύουν ότι αυτή η παρουσία προσφέρει προστασία στη χώρα, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι αποτελεί παράδειγμα δυτικού ιμπεριαλισμού.