Τι είναι ο κομμουνισμός;

Εισαγωγή στην έννοια του κομμουνισμού

Ένας ουτοπικός κόσμος ή ένας τέλειος τόπος θα είναι αυτός στον οποίο θα εκπληρωθούν όλες οι βασικές ανάγκες της ζωής. Σε έναν τέτοιο κόσμο, δεν θα υπήρχαν μορφές καταπίεσης. Όλοι θα έχουν ισότιμο οικονομικό και κοινωνικό καθεστώς, ίσα δικαιώματα, ευκαιρίες και ελευθερίες. Αν και η δημιουργία μιας τέτοιας τέλειας κοινωνίας φαίνεται να είναι μια μακρινή πιθανότητα στον σημερινό κόσμο, ο κομμουνισμός έχει προταθεί από ορισμένους ότι είναι ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί μια ουτοπική κοινωνία.

Με πολύ απλά λόγια, ο κομμουνισμός είναι η ιδέα ότι κάθε άτομο στην κοινωνία λαμβάνει ένα ίσο μερίδιο των ωφελημάτων που προέρχονται από την εργασία. Σε μια τέτοια κοινωνία, το κράτος θα κατέχει τα πάντα, χωρίς να υπονοεί τίποτα (επιχειρήσεις, παραγωγή, κ.λπ.) θα ανήκουν σε ιδιώτες. Ο πλούτος θα διανεμηθεί και θα κατανεμηθεί εξίσου μεταξύ όλων των ατόμων σε μια κοινωνία τέτοια ώστε οι πλούσιοι να γίνουν λιγότερο πλούσιοι και οι φτωχοί θα γίνουν λιγότερο φτωχοί και τελικά, όλοι θα επιτύχουν την ίδια οικονομική κατάσταση.

Επίσης, ο αληθινός κομμουνισμός θα επιτευχθεί όταν η πρακτική εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο για να συμπεριλάβει όλες τις χώρες του κόσμου, όπως ανέφερε ο Γερμανός φιλόσοφος Frederick Engels, ένας από τους ιδρυτές της μαρξιστικής θεωρίας μαζί με τον Karl Marx.

Ο πατέρας του κομμουνισμού: Γέννηση των κομμουνιστικών θεωριών και αρχών

Ο Karl Marx, πρωσός κοινωνιολόγος, φιλόσοφος, οικονομολόγος και δημοσιογράφος, θεωρείται πατέρας του κομμουνισμού. Σε συνεργασία με τον Φρέντερικ Ένγκελς, ο Μαρξ δημοσίευσε αρκετά έργα, μεταξύ των οποίων και το πιο διάσημο, με τίτλο «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» το οποίο δημοσιεύθηκε το 1848. Σύμφωνα με τον Μαρξ, μια πραγματικά ουτοπική κοινωνία θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο όταν υπάρχει μια απλή ανιθαγενής και άτακτη κοινωνία. Περιέγραψε ακόμη και τρεις φάσεις δράσης για να επιτύχει μια τέτοια κατάσταση. Πρώτον, χρειάστηκε μια επανάσταση για την ανατροπή του υφιστάμενου καθεστώτος και την πλήρη εξάλειψη του παλαιού συστήματος. Δεύτερον, ένας δικτάτορας πρέπει να έρθει στην εξουσία και να ενεργήσει ως μόνη αρχή σε όλα τα θέματα, συμπεριλαμβανομένων των προσωπικών θεμάτων του κοινού. Ο δικτάτορας θα ήταν τότε υπεύθυνος για να κάνει όλους να ακολουθήσουν τα ιδανικά του κομμουνισμού και επίσης να διασφαλίσουν ότι καμία περιουσία ή πλούτο δεν είναι ιδιόκτητη. Τέλος, το τελευταίο στάδιο θα ήταν η επίτευξη ενός ουτοπικού κράτους (αν και αυτό το στάδιο δεν έχει επιτευχθεί ποτέ) με το οποίο θα επιτευχθεί η υπέρτατη ισότητα και όλοι θα μοιραστούν πρόθυμα και ευτυχώς τον πλούτο και τα οφέλη τους με άλλους στην κοινωνία.

Σύμφωνα με τον Μαρξ, σε μια ιδανική κομμουνιστική κοινωνία, η τράπεζα θα συγκεντρωθεί, η κυβέρνηση θα ελέγξει την εκπαίδευση και την εργασία. Όλες οι εγκαταστάσεις υποδομής, τα γεωργικά μέσα και οι βιομηχανίες θα ανήκουν στην κυβέρνηση. Η ιδιωτική ιδιοκτησία και τα δικαιώματα κληρονομιάς θα καταργηθούν και οι βαριές φορολογικές επιβαρύνσεις θα επιβάλλονται σε όλους.

Πώς Γέννηση του πρώτου κομμουνιστικού έθνους-Ο ρόλος του Βλαντιμίρ Λένιν

Σε μια εποχή που πολλές από τις χώρες του κόσμου στρέφονταν προς τη δημοκρατία, η Ρωσία εξακολουθούσε να είναι μια μοναρχία όπου ο Τσάρος κυβερνούσε με απόλυτη εξουσία. Για χρόνια, οι φτωχοί άνθρωποι της χώρας είχαν υποφέρει πολύ και ήταν στα πρόθυρα να σπάσουν σε μια επανάσταση. Επίσης, ο Παγκόσμιος Πόλεμος είχε προκαλέσει μεγάλες οικονομικές απώλειες στη χώρα και τους ανθρώπους της. Έτσι, ο Τζάρος που συνέχισε να ζει μέσα σε τεράστια πολυτέλεια έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής.

Όλη αυτή η ένταση και το χάος οδήγησαν επομένως στην Επανάσταση του Φεβρουαρίου, τον Φεβρουάριο του 1917, όταν εργαζόμενοι ενός κλειστού εργοστασίου και στρατιώτες σε ανταρσία έβαλαν μαζί συνθήματα εναντίον του άδικου καθεστώτος. Η επανάσταση εξαπλώθηκε σαν πυρκαγιά και ανάγκασε τον Τζάρη να παραιτηθεί από το θρόνο του. Μια ρωσική προσωρινή κυβέρνηση που γρήγορα σχημάτισε τώρα αντικατέστησε τον μονάρχη.

Αξιοποιώντας την ευκαιρία του χάους που επικρατούσε στη Ρωσία, ο Βλαντιμίρ Λένιν, ο οποίος είχε εξοριστεί από τη χώρα για εκκόλαψη αντι-τσαρικού οικοπέδου, επέστρεψε στη Ρωσία και με τη βοήθεια του Λεον Τρότσκυ, άλλου Ρώσου επαναστάτη που ενήργησε ως ο δεξιός του άνθρωπος, οι Μπολσεβίκοι, ένα κόμμα υπέρ του κομμουνισμού. Δεδομένου ότι η Προσωρινή Κυβέρνηση της Ρωσίας εξακολούθησε να στηρίζει την πολεμική προσπάθεια κατά τη διάρκεια του Α Παγκοσμίου Πολέμου, έγινε επίσης δημοφιλής μεταξύ των μαζών και αυτό προκάλεσε την Μπολσεβίκικη Επανάσταση που βοήθησε τον Λένιν και τον Κόκκινο Στρατό του να ανατρέψουν την κυβέρνηση και να αναλάβουν το Χειμερινό Παλάτι συμμετοχή στον Παγκόσμιο Πόλεμο.

Από τότε, μεταξύ του 1917 και του 1920, ο Λένιν ξεκίνησε τον «πολεμικό κομμουνισμό» για να επιβάλει την πολιτική του ατζέντα και μετονομάστηκε το κόμμα το 1918 ως το ρωσικό κομμουνιστικό κόμμα. 1918 έως 1922. Τέλος, ιδρύθηκε η ΕΣΣΔ ή η Σοβιετική Ένωση που περιελάμβανε τη Ρωσία και 15 γειτονικές χώρες.

Κομμουνιστές ηγέτες και οι πολιτικές τους

Για να εγκαθιδρύσουν τον κομμουνισμό στη Ρωσία, οι κομμουνιστές ηγέτες της χώρας δεν άφησαν καμιά πέτρα. Τα εργαλεία που χρησιμοποίησε ο Λένιν για την επίτευξη των στόχων του περιλάμβαναν τεχνητούς λιμούς, στρατόπεδα εργατικής δουλείας και εκτέλεση αντιφρονούντων κατά τη διάρκεια της Ερυθράς Τρομοκρατίας. Οι πλημμύρες δημιουργήθηκαν με αποτέλεσμα να υποχρεώνονται οι αγρότες να πωλούν τις καλλιέργειες τους χωρίς κέρδη στον Λένιν, οδηγώντας σε αναγκαστική διακοπή της καλλιέργειας. Τα στρατόπεδα εργατικής δουλειάς ήταν μέρη για να τιμωρήσουν όσους διαφώνησαν με την εξουσία του Λένιν. Εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε τέτοια στρατόπεδα. Κατά τη διάρκεια της Κόκκινης Τρομοκρατίας, οι φωνές αθώων πολιτών, οι στρατιώτες πολέμου του Λευκού Στρατού και οι συμπατριώτες του τσαράτου καταστέλλονται από μαζικές δολοφονίες που εκτελέστηκαν από τους άνδρες του Λένιν.

Η άνοδος του Στάλιν και οι μεγάλες του φιλοδοξίες

Μετά τον θάνατο του Λένιν το 1924, ο διάδοχός του, Ιωσήφ Στάλιν, ακολούθησε τις πολιτικές που θέσπισε ο Λένιν αλλά επίσης προχώρησε ένα βήμα παραπέρα διασφαλίζοντας την εκτέλεση συναδέλφων που δεν τον στήριξαν 100%. Εξήγαγε επίσης γη από αγρότες που ο Λένιν τους έδωσε πίσω, οδηγώντας σε αντίσταση από τους αγρότες και τους λιμούς μεγάλης κλίμακας. Έχει επίσης πολύ βιομηχανική Ρωσία για να ενισχύσει την οικονομία με απώτερο σκοπό την εξάπλωση του κομμουνισμού στον υπόλοιπο κόσμο.

Οι διάδοχοι του Στάλιν συνέχισαν τις πρακτικές που καθιέρωσε μέχρι την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης μετά τον Ψυχρό Πόλεμο

Ο ψυχρός πόλεμος και η διάλυση του πρώτου κομμουνιστικού έθνους

Μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου ξεκίνησε μια περίοδος ψυχρού πολέμου όπου οι ΗΠΑ αντιστάθηκαν στο στόχο της Σοβιετικής Ένωσης να διαδώσει τον κομμουνισμό στις ΗΠΑ και στον υπόλοιπο κόσμο. Οι δύο δυνάμεις του κόσμου που τώρα ασχολούνται με την ανάπτυξη αντιποίνων όπλων θα αναγκαστούν να πολεμήσουν ο ένας εναντίον του άλλου. Ο πρώτος αγώνας πυρηνικών εξοπλισμών γεννήθηκε έτσι και οι φόβοι ενός νεκρού παγκόσμιου πολέμου ΙΙΙ μεγάλωναν. Η Σοβιετική Ένωση και οι ΗΠΑ συμμετείχαν επίσης στον διαστημικό αγώνα. Ο ψυχρός πόλεμος γεννήθηκε επίσης στον πόλεμο της Κορέας και του Βιετνάμ και σε άλλη πολιτική και οικονομική κρίση.

Τέλος, στον αγώνα για την επίτευξη υπεροχής, τα κονδύλια της σοβιετικής κυβέρνησης εξανεμίστηκαν. Οι τεράστιες οικονομικές δαπάνες στον οπλισμό και στον διαστημικό αγώνα καθιστούν τη σοβιετική οικονομία στάσιμη. Έτσι, όταν ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ανέλαβε την εξουσία το 1985, υιοθέτησε νέες αρχές για να αναζωογονήσει τη σοβιετική οικονομία και να μειώσει τις εντάσεις με τις ΗΠΑ. Ο ψυχρός πόλεμος τερματίστηκε και οι κομμουνιστικές κυβερνήσεις στις όμορες χώρες της Ρωσίας άρχισαν να αποτυγχάνουν λόγω των πιο επιεικής πολιτικής του Γκορμπατσόφ. Τέλος, το 1991, κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Μπόρις Γέλτσιν, η Σοβιετική Ένωση έσπασε επίσημα τη Ρωσία και αρκετές ανεξάρτητες χώρες.

Μη μαρξιστικός κομμουνισμός

Όχι όλος ο κομμουνισμός χαρακτηρίζεται ως μαρξιστικός. Οι δύο κυρίαρχες μορφές μη μαρξιστικού κομμουνισμού είναι ο αναρχικός κομμουνισμός και ο χριστιανικός κομμουνισμός. Ο αναρχικός κομμουνισμός διαφέρει από τον μαρξισμό στο ότι απορρίπτει την ανάγκη για φάση κρατικού σοσιαλισμού, έτσι ώστε μια επαναστατική κοινωνία να μεταμορφώνεται αμέσως σε μια κομμουνιστική κοινωνία. Ο χριστιανικός κομμουνισμός, από την άλλη πλευρά, είναι η πεποίθηση ότι οι διδασκαλίες του Ιησού αναγκάζουν τους οπαδούς του Χριστιανισμού να υποστηρίξουν τον κομμουνισμό ως το ιδανικό κοινωνικό σύστημα. Εδώ, οι πιστοί δεν υποστηρίζουν τις μη θρησκευτικές και αθεϊστικές απόψεις άλλων κομμουνιστών, αλλά δέχονται πολλές άλλες πτυχές του μαρξισμού.

Ο κομμουνισμός σήμερα

Σήμερα, η Ρωσία δεν είναι πλέον κομμουνιστικό κράτος αλλά μια ομοσπονδιακή ηπειρωτική δημοκρατία και έχει κάνει μια οδυνηρή μετάβαση σε μια καπιταλιστική οικονομία της αγοράς. Παρόλο που το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας υπάρχει ως διάδοχος του ΚΚΣΠ, προωθεί μια ρεφορμιστική και όχι επαναστατική κομμουνιστική ιδεολογία.

Η Κίνα είναι το μεγαλύτερο και πιο ισχυρό κομμουνιστικό κράτος που υπάρχει σήμερα. Ωστόσο, ο μαοϊσμός δεν ισχύει πλέον εδώ και αν και ορισμένες μεγάλες βιομηχανίες ανήκουν στο κράτος, η ιδιωτικοποίηση και η καθιέρωση μιας αποκεντρωμένης οικονομίας της αγοράς είναι η σημερινή τάση που παρατηρείται στην Κίνα. Ωστόσο, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας αντιδρά ένθερμα στην άνοδο της αντιπολίτευσης και την καταπιέζει αυστηρά και αυτό έχει εξασφαλίσει την απρόσκοπτη κυριαρχία του κόμματος στη χώρα από το 1949.

Η Κούβα και το Βιετνάμ είναι επίσης αυστηρά μονοκομματικά κομμουνιστικά κράτη στον κόσμο σήμερα. Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, οι χώρες σταμάτησαν να λαμβάνουν χορηγίες και επιδοτήσεις που έλαβαν από τη Σοβιετική Ένωση και, ως εκ τούτου, απευθύνονται διπλωματικά για βοήθεια από άλλα έθνη. Και οι δύο χώρες αναζητούν ξένες επενδύσεις και οι οικονομίες τους γίνονται όλο και περισσότερο προσανατολισμένες στην αγορά.

Τέλος, η Βόρεια Κορέα είναι η μόνη χώρα που ακολουθεί τον παλαιό σοβιετικό κομμουνισμό. Η κυβέρνηση της χώρας χαρακτηρίστηκε ως εξαιρετικά κατασταλτική και η χώρα απομονώθηκε από τον υπόλοιπο κόσμο. Οι πολιτικές του Κομμουνιστικού καθεστώτος της Βόρειας Κορέας έχουν επικριθεί έντονα για την παραβίαση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Κρίση του κομμουνισμού

Οι κριτικοί του κομμουνισμού μπορούν να χωριστούν σε δύο ευρείες κατηγορίες: εκείνοι που είναι ενάντια στην κομμουνιστική θεωρία και αρχές και εκείνοι που βρίσκουν την πρακτική εφαρμογή του κομμουνισμού αμφισβητήσιμη στον σημερινό κόσμο.

Πολλοί αντιτίθενται στις ιστορικές πολιτικές που εφαρμόζουν οι κομμουνιστές ηγέτες για να καθορίσουν τους πολιτικούς και ιδεολογικούς τους στόχους. Οι μαζικές δολοφονίες, η καταπίεση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που χρησιμοποιήθηκαν ως εργαλεία από τους κομμουνιστές δικτάτορες για την εγκαθίδρυση του κομμουνισμού έχουν αποδοθεί έντονη κριτική από πολιτικούς και κοινωνικούς ακτιβιστές σε ολόκληρο τον κόσμο.

Στον σημερινό κόσμο, ο σοβιετικός κομμουνισμός θεωρείται πρακτικά αδιάλλακτος. Μόνο ο χρόνος θα δείξει εάν ένα νέο κίνημα θα οδηγήσει στην οικοδόμηση μιας νέας κομμουνιστικής κοινωνίας σε μαρξιστικές γραμμές.